Thema: Ouders

Inventief behandelen met drie pijlers voor het betrekken van ouders; waarom tekenen van oudergesprekken zo goed werkt en een template voor bespreken behandelplan; oefenblad voor thuis; werken met WhatsApp; instructie voor ouders over interactief voorlezen.

Tekenen met Nelleke

tekenen inzetten in een oudergesprek

Nelleke legt kort uit waarom je tekenen zou inzetten in je oudergesprek. Als je niet bij de livesessie van 9 maart was, kun je voor 2 credits de opname terugkijken. En je kunt een template uitproberen dat Nelleke heeft gemaakt voor het gesprek dat ik altijd met ouders voer na een week of 4, als ik de testresultaten heb en de behandeldoelen ga bespreken.

Bij de livesessie op 9 maart zijn we aan de slag gegaan met hoe we tekenen kunnen inzetten voor ouders. In een oudergesprek bijvoorbeeld of als ondersteuning van de communicatie aan ouders in het schrift van het kind. Nelleke leert ons de beginselen om je boodschap visueel te ondersteunen met eenvoudige tekeningetjes.

Waarom zou je tekenen voor ouders?

  • Je brengt structuur aan in je gesprek met ouders
  • Je boodschap wordt beter begrepen/onthouden
  • Na afloop in 1 oogopslag terugzien wat er besproken is

Wat neem je van deze livesessie mee?

  • Je durft de drempel te nemen om te tekenen tijdens je gesprek met ouders
  • Je kunt snel je eigen basispoppetje tekenen
  • Een paar logopedische problemen tekenen
  • Je hebt tools voor 'communicatie in het schrift'

Door het inwisselen van 2 credits kun je hier de opname terugkijken van de livesessie Tekenen voor ouders op 9 maart.

Je hebt op dit moment niet genoeg credits. Je hebt er 0, terwijl er 2 nodig zijn. Koop meer credits via Mijn profiel.

Pitch Nelleke over waarom je tekenen wilt inzetten bij het contact met ouders

App van de maand

whatsapp

Bij dit thema moet ik als app van de maand direct aan WhatsApp denken. Voor mij onmisbaar in mijn samenwerking met de ouders.

Ik gebruik WhatsApp als lifeline. Voorbeelden van wat ik via WhatsApp deel:

  • Fragment van de behandeling zodat ouder kan zien hoe ik oefen met het kind
  • Instructie hoe zij gebruik kunnen maken van een bepaalde app
  • Spraakbericht met specifieke instructie of huiswerk voor de komende week

Ik maak ook vaak met beide ouders een whatsappgroepje. zodat ook de ouder die niet bij de behandeling was of de ouder waar het kind dan niet bij woont op de hoogte is.

Fragment instructie voor oefenen thuis

Fragment instructie voor oefenen thuis

Tip: Whatsapp Business

Ik merkte dat ik het wel eens lastig vond om de telefoon niet op te nemen als ouders bellen buiten mijn werktijden. Ik had de behoefte om ze dan te laten weten wanneer ze terug kunnen bellen. Dit heb ik opgelost door WhatsApp Business te gaan gebruiken. Het nummer dat ik daarvoor gebruik hebben ouders en het heeft een aantal voordelen boven de gewone Whatsapp. Zo kun je in WhatsApp Business je werktijden invoeren en automatische berichten instellen voor als je afwezig bent, buiten werktijden. Of een bericht als je vakantie hebt. In je bericht kun je zetten wanneer je wel bereikbaar bent of dat ze jouw collega kunnen bellen bijvoorbeeld.

Dus: heb je naast je mobiele nummer ook een vast nummer? Of heb je een zakelijk mobiel nummer? Kijk dan of het voor jou ook handig is om WhatsApp Business te gebruiken.

Prentenboeken

Ouders inspireren meer voor te gaan lezen

In de eerste lockdown heb ik een opname gemaakt waarin ik aan ouders uitleg waarom voorlezen belangrijk is en waarin ik ze tips geef voor interactief voorlezen. Ik lees in de video het boek Ik zou wel een kindje lusten voor.

Instructievideo voor ouders over het voorlezen van prentenboeken

Wat leer ik ouders?

Voorlezen is een van de belangrijkste dingen die je kunt doen om de spraaktaalontwikkeling van je kind te stimuleren. Dit zeg ik heel vaak tegen ouders. In Coronatijd heb ik zelf bovenstaand  filmpje gemaakt voor ouders over voorlezen.

Wat wil je graag overbrengen bij ouders?

  • Kiezen van geschikte boeken
  • Herkennen van moeilijke/onbekende woorden voor het kind
  • Wat te doen bij onbekende woorden: aanwijzen, uitleggen, uitbeelden van het woord
    de juiste vragen stellen: niet te veel ‘wat is dat?’ vragen maar vragen die het kind uitdagen om aan te wijzen of te vertellen. Vragen uit uitnodigen om samen na te denken. Kortom vragen die de taaldenkontwikkeling stimuleren.

Samen praten met je kind doe je in allerlei activiteiten. Je kunt naar het park of naar het museum gaan maar ook thuis is er veel om over te praten, bijvoorbeeld:

  • Tijdens eten koken
  • Samen de was uitzoeken of opruimen
  • Samen schoonmaken
  • Bij het boodschappen doen

Bij jonge kinderen: Pas je taal aan.

Voor kinderen die maar een paar woordjes spreken:

  • Pas je spreektempo aan
  • Spreek in korte zinnetjes (zie ook boek Praten doe je met zijn tweeën)
  • Stel niet te veel ‘check-vragen’ wat is dat? Hoe heet dat

Geef je kind expliciete feedback als hij nog bezig is zich bepaalde dingen eigen te maken zoals bepaalde klanken, mond sluiten, aankijken. (zie ook wat ik schrijf over feedback in de snuffelhoek)

Snuffelhoek

snuffelhoek

Van alles om te gebruiken in je behandelingen of om je te inspireren en je eigen versie te maken.

De kracht van expliciete feedback

Als er één belangrijke ontdekking is die ik afgelopen jaren heb opgedaan is het wel deze: dat expliciet feedback geven aan kinderen een groot verschil kan maken. Expliciet feedback geven kan altijd. Expliciete feedback zorgt ervoor dat kinderen niet alleen weten dat ze het goed doen maar ook wat ze goed doen. Zo vestig je de aandacht op het ‘goede gedrag’ en dat bevordert de transfer.

Een paar voorbeelden van expliciete feedback:

  • Dat is een mooie S! De lucht ging mooi naar voren
  • Jij maakte een mooie lange zin met ‘omdat’
  • Jij houdt je lippen mooi op elkaar
  • Jij stelde een vraag over mijn verhaal, leuk! Je luisterde naar mij.

Het is vooral belangrijk om veel positieve feedback te geven maar af en toe corrigerende feedback is ook belangrijk. Regelmatig wordt de verhouding 5:1 genoemd voor positieve feedback t.o.v. corrigerende feedback.
"Ik hoorde ‘toe’ dat is meneertje voortong. Zullen we m nog een keer proberen ‘koe’ precies. Nou is het meneertje achtertong"

Voor de transfer is het geven van feedback heel belangrijk. Ik leg aan ouders ook het belang van feedback geven uit en oefen dat ook met hen. Als je een instructiefilmpje maakt kun je de expliciete feedback er ook mooi instoppen. Als ouders dan thuis het filmpje kijken horen ze ook jouw voorbeelden van feedback. (zie bijv. het behandelfragmentje bij het onderdeel App van de maand)

Huiswerkblad Oefeningen voor de alveolaire klanken

Ik krijg van ouders wel eens de vraag om wat uitgebreider huiswerk, bijvoorbeeld omdat ze op vakantie gaan en bang zijn dat hun kind achteruit gaat. Een voorbeeld van zo'n oefenblad deel ik hier met je.

Opmerking: zoals ik bij App van de maand uitleg, gebruik ik vaak kleine instructiefilmpjes die ik per WhatsApp verstuur, in mijn ervaring nog effectiever.

Lader Bezig met laden...
EAD logo Duurt het te lang?

Opnieuw laden Laad het document opnieuw
| Open Openen in nieuwe tab

Communikaart voor thuis

Als ik werk met de Communikaarten maak ik vaak een kleurenkopie voor ouders van de Communikaart. Als ouders thuis een whiteboard of metalen koelkast hebben doe ik er een stukje magneetplakband achter. De kaart kan thuis opgehangen worden als een reminder.
Ook maak ik vaak een foto van de Communikaart en stuur deze in de whatsappgroep naar ouders, ambulant begeleider en/of leerkracht zodat we allemaal hetzelfde kunnen oefenen.

Uitlenen van materiaal

Wij lenen in onze praktijk regelmatig materiaal uit: boekjes, stenen, spelletjes, duplo, knuffels etc. Natuurlijk is er een risico dat je het materiaal niet meer terugkrijgt of kapot terugkrijgt. Dat overkomt ons ook regelmatig. Hoewel de meeste ouders netjes en zorgvuldig met het materiaal omgaan.

Een paar tips voor uitlenen:

  • Wij hebben in onze behandelovereenkomst en onze praktijkregels opgenomen dat wij therapiemateriaal hebben waar we heel zuinig op zijn. Ik benoem dit altijd als ik materiaal uitleen en vraag ouders om het materiaal alleen te gebruiken bij het oefenen en ergens thuis neer te zetten zodat het kind het niet zomaar kan pakken
    “Oefenmateriaal van onze praktijk wordt voorzichtig behandeld, zowel door mij als door u. Kinderen mogen er niet alleen mee spelen. Als oefenmateriaal van ons kwijtraakt of stukgaat in uw huis, dan moet dat materiaal door u worden vervangen of vergoed” (uit behandelovereenkomst)
  • Schrijf op wat je allemaal uitleent zodat zowel de ouders als jij kunnen controleren of alles compleet is.
  • Van veel prentenboeken kun je op YouTube de voorgelezen versie vinden. Zo hoef je je eigen boek niet uit te lenen maar kun je de link naar het youtubefilmpje sturen.
  • Als je met een kind een oefening met Duplo of Playmobil wilt doen om een bepaalde zinsconstructie te oefenen vraag ouders dan om zelf Playmobil of Duplo van huis mee te nemen. Zo kun je oefenzinnen maken die bij het materiaal van het kind passen.

Materiaal om uit te lenen

Afspeellijst digitale prentenboeken

Er zijn op YouTube heel veel video's te vinden van prentenboeken die worden voorgelezen. Dit is bijvoorbeeld een afspeellijst met 181 boeken (open in YouTube en je ziet alle boeken op de lijst):

Handboek VOOR PROFESSIONALS: HOE ADVISEER JE (TOEKOMSTIGE) OUDERS VAN KINDEREN DIE MEERTALIG OPGROEIEN?

Dit handboek is verspreid door GGD Zaanstad en ik deel hier de pdf (met dank aan Jolanda de Wit).

Lader Bezig met laden...
EAD logo Duurt het te lang?

Opnieuw laden Laad het document opnieuw
| Open Openen in nieuwe tab

Foto's voor een goed gesprek

Ik begin mijn behandeling bij kinderen met TOS vrijwel altijd met een gesprekje. Een gesprekje voeren zonder materiaal is lastig voor deze kinderen en ook jongeren. Daarom vraag ik ouders vaak om een paar foto’s van gewone of bijzondere belevenissen te sturen via de mail of whatsapp. Zelf maak ik op mijn beurt dan ook weer foto’s voor ouders en kind waar het kind thuis over kan praten. Zo hebben we voldoende gespreksstof.

Twee voorbeelden van foto's die ouders mij stuurden. Je kunt je voorstellen dat ik hier een leuk gesprekje over kon voeren.

Praatpapier voor gesprek met ouders en betrokkenen

Jolanda de Wit heeft miniposters gemaakt. Ze gebruikt deze als praatpapier met ouders of andere belangrijke volwassenen rond het kind om inzicht en overzicht te geven. Je kunt de posters bestellen via de website van wijlogopedisten, klik op de afbeelding voor de link.

Leesvoer

deze boeken zijn voor mij onmisbaar en ik heb zelfs een uitleenexemplaar in de kast

Een van de pijlers van het betrekken van ouders is dat ik ze promoveer tot co-therapeut. Hierbij gebruik ik de principes van de Hanan cursus. Het eerste boek van deze maand is hierop gebaseerd. Hieronder een samenvatting van de boeken en tips over hoe ik ze inzet.

 

Boek Praten doe je met zijn tweeën 
Elaine Weitzman. Swp Uitgeverij B.V., nieuwe uitgave april 2020

"Praten doe je met z’n tweeën, dat gebruikt wordt door duizenden ouders en deskundigen over de hele wereld, geeft diepgaande informatie over hoe ouders hun kind tijdens dagelijkse activiteiten en interacties kunnen helpen bij het verbeteren van zijn communicatie- en taalvaardigheden. Dit prachtig geïllustreerde boek is van onschatbare waarde voor ouders van kinderen die nog in de vroegste fase van hun communicatieve ontwikkeling zitten tot kinderen die al in korte zinnetjes praten. Deze uitgave wordt ondersteund door recent onderzoek op het gebied van vroege interventie bij taalontwikkeling en bevat praktische aanwijzingen die gemakkelijk in het dagelijkse gezinsleven kunnen worden toegepast." (swpbook.com)

Hier vind je nog een recensie van het boek.

Zo gebruik ik het boek in mijn begeleiding van ouders
Laat ouders een of twee hoofdstukken lezen en geef ze een paar vragen mee. Zelf zorg ik ook dat ik weet wat er in de hoofdstukken staat. Wij hebben op de praktijk 2 exemplaren van dit boek zodat we er een kunnen uitlenen maar ook in de bieb is dit boek vaak wel te vinden.
Vragen die ik meegeef zijn bijvoorbeeld:

  • Op welk niveau communiceert jouw kind? Is het een ontdekker, een stille prater, een starter of een prater
  • In welk type ouder herken je je zelf?
  • Wat spreekt je aan en zou je de komende week eens willen uitproberen met je kind?

Boek meer dan woorden 
Fern. Swp Uitgeverij B.V., 2016

Een ander boek dat ik regelmatig gebruik in de begeleiding van ouders met kinderen met vermoedelijk Autisme is “Meer dan woorden”.

Ook hier informatie over de verschillende communicatiestadia van een kind: het eigenagendastadium, het vragersstadium, het starterstadium en het gesprekspartnerstadium. Per stadium vinden ouders tips voor contactspelletjes, spel en boeken. Het boek is in eerste instantie voor ouders en verzorgers geschreven maar zelf pak ik het boek ook regelmatig om voor een jong kind met Autisme een leuk contactspelletje te zoeken wat past bij het communicatiestadium van het kind.

Ik leen het boek vaak uit aan ouders van jonge kinderen met (vermoeden van) autisme die nog niet of nauwelijks spreken. Ik laat hen dan een hoofdstuk lezen en daar praten we de volgende keer over.

  • Vragen waar we het over hebben:
  • Wat is de zintuigelijke voorkeur van je kind?
  • In welk communicatiestadium zit jouw kind?
  • Welke ouderrol herken je?
  • Welke spelletjes spreken je aan?

Inventief behandelen met Anja

Samenwerken met ouders

We weten allemaal dat een half uurtje logopedie per week geen zoden aan de dijk zet voor kinderen met een spraaktaalstoornis. Er moet thuis ook geoefend worden. Bij de eerste afspraak bespreek ik dit met ouders en dit hebben wij ook in onze behandelovereenkomst opgenomen. Toch blijft dit een lastig stukje van ons werk. Kind én ouders in de modus krijgen om thuis te oefenen. En zelf vind ik het ook niet altijd makkelijk om zelf leuke zinvolle oefeningen voor thuis uit te zoeken. Ik begin met een beeld van deze samenwerking en wat daarbij belangrijk is. Vervolgens een introductie op hoe ik het aanpak.

Pijler 1 - Ouders laten weten dat ik het niet zonder hen kan

Hoe overtuig ik ouders van het belang?
Ik zet mijn kennis in. Bijvoorbeeld bij een kind met backing: ik vroeg moeder of het kind duimt of een speen heeft. Moeder vertelt dat het kind een speen heeft. Ik heb moeder uitgelegd wat het effect is en dat ze echt de speen moet wegdoen. Ik kom er later op terug en toon empathie maar benadruk nog een keer het belang. Moeder heeft ondanks de hectische tijd waar ze in zit toch de speen weggedaan ‘omdat het moest van jou’. Ik gebruik mijn kennis en de ervaringen van andere ouders die er ook moeite mee hadden.

Dat het bereiken van de doelen niet alleen bij logopedie kan gebeuren, onderbouw ik met uitleg dat een half uur per week logopedie alleen een aanzet is, dat het oefenen en het proces thuis door moeten gaan.: "Zonder jullie kan ik het echt niet, we boeken de meeste vooruitgang als jullie regelmatig oefenen". Ik maak ook concreet hoe vaak en hoe lang iets moet worden geoefend.

Kortom: ik overtuig ouders van het belang van thuis oefenen met argumenten en voorbeelden en laat ze weten dat ze op mijn deskundigheid kunnen vertrouwen.

Pijler 2: Ik maak het ouders makkelijk

1. Spreek met ouders af wanneer en hoelang ze gaan oefenen. Denk mee met het tijdstip en spreek af hoe vaak ze de oefeningen doen en hoelang achter elkaar. Toen ik met ouders een keer besprak waarom het toch maar niet lukte om thuis regelmatig te oefenen bleek dat ouders dachten dat ze toch wel dagelijks een half uur moesten inplannen. Toen ik benoemde dat 10 a 15 minuten echt al voldoende is en dat het ook niet dagelijks hoeft, waren deze ouders erg opgelucht.

2. Verlaag de drempel voor ouders om thuis te oefenen door heel precies te laten zien wat ze moeten oefenen. Een kort instructiefilmpje is voor ouders vaak heel duidelijk en kost mij weinig moeite. Ook als ouders bij de behandeling aanwezig waren is het fijn als ze thuis nog even kunnen kijken hoe de oefening of het spelletje ook alweer ging. Je kunt de ouders het filmpje laten maken maar ik maak ook regelmatig zelf een filmpje van 1 a 2 minuten.

3. Het derde wat je kunt doen is materiaal uitlenen waar je ook mee hebt gewerkt in de behandeling. Dat geeft voor het kind herkenning en is toch net weer even anders dan het materiaal thuis. Wij lenen vaak materiaal uit. Dit kunnen boekjes zijn maar ook spelletjes of doosjes met wat Playmobil. Van een aantal materialen hebben wij dubbele sets maar ook andere materialen lenen wij wel voor een week uit. Tip bij uitlenen: schrijf precies op wat je uitleent, leen je een doosje met wat Playmobil uit doe er een briefje bij met de inhoud van het doosje. Hoewel wij regelmatig iets kwijtraken vind ik dat wel opwegen tegen dat ouders thuis direct aan de slag kunnen met oefenen.

Pijler 3 - Ik zet ouders in als co-therapeuten

Ik bespreek met ouders de behandeldoelen en neem ze mee in waarom bepaalde oefeningen werken, geef ze instructie over het oefenen en geef ze ook expliciet hun rol in de samenwerking. Bij Tekenen met Nelleke vind je een template voor een belangrijk gesprek hierin: het gesprek waarin ik het behandelplan bespreek en ook inventariseer hoe ouders het probleem ervaren. Ik maak ze mede-eigenaar van het probleem en daarmee worden we partners. Dit hebben we overigens ook vastgelegd in onze behandelovereenkomst waar ouders voor tekenen.

Als laatste vraag ik elke week terug hoe het oefenen thuis is gegaan. Dat kan veel inzicht geven. Sommige ouders die niet oefenen gaan zich toch wat ongemakkelijk voelen als ze weer moeten zeggen dat ze niet geoefend hebben. En als blijkt dat ouders het thuis toch niet helemaal goed hebben gedaan kun je meteen een suggestie doen hoe ze wel thuis kunnen oefenen.

In het algemeen probeer ik duidelijk te zijn waarom oefenen zo belangrijk is maar heb ik ook begrip voor het drukke leven van ouders met jonge kinderen. Een dag is zo gevuld. Toen ik een poosje geleden naar de fysiotherapeut ging voor een schouderblessure en dagelijks oefeningen moest doen, moest ik ook wel even aan de ouders in de praktijk denken. Het is best lastig om een routine voor oefenen te vinden en soms heb je een dag geen zin!

Ouders

Anja's sleutels voor het betrekken van Ouders

Samenwerking met ouders is essentieel voor je behandeling. Je bereikt niet alleen meer, het is ook duurzamer doordat begeleiding thuis door ouders doorgaat, ook als jouw behandeling stopt.

Dit thema is heel groot en daarom is het zeker niet volledig. Je ziet, leest en hoort hoe ik met ouders werk maar ik ben ook heel benieuwd hoe jij dat doet. Laat op pitstop vooral weten als jij iets hebt ontdekt wat heel goed werkt in jouw praktijk. Deze maand tekent Nelleke met ons in een live sessie “tekenen bij oudergesprekken". Is dat voor jou interessant, meld je dan snel aan hiervoor.
Veel plezier en inspiratie gewenst met het thema.

Inventief behandelen met Anja

Hoe betrek je ouders bij je behandeling en hoe maak je het ouders zo makkelijk mogelijk. Anja noemt drie pijlers voor het betrekken van ouders bij je behandeling.

Tekenen met Nelleke

Nelleke legt in een pitch uit waarom tekenen zoveel toe kan voegen aan een oudergesprek. We gaan de beginselen leren van het tekenen bij een oudergesprek. Ze heeft een template voor het bespreken van een behandelplan voor ons getekend. Probeer het uit en deel je ervaringen en tips.

App van de maand

Deze keer geen app om met kinderen te gebruiken maar een app voor ouders. En iedereen kent hem! Je vindt een aantal toepassingen en tips.

Prentenboeken

Elke logopedist weet dat voorlezen belangrijk is en dat ouders daar een heel belangrijke rol in spelen maar wat vertel je ouders daarover en hoe doe je dat. Ter inspiratie een instructiefilmpje van Anja, gemaakt voor ouders tijdens de eerste lockdown en een aantal tips.

Snuffelhoek

Hier vind je diverse content rond het thema, extra behandelfragmenten, materialen om zelf te gebruiken. Als we niet weten waar het bij past, dan past het altijd nog in de snuffelhoek.

Leesvoer

Deze keer leesvoer voor logopedisten en ouders! Twee boeken zijn voor Anja onmisbaar in de begeleiding van ouders van jonge kinderen. Geschreven voor ouders en verzorgers maar er staan ook bruikbare tips in voor je logopedische behandeling.