Inventief behandelen met Anja

Woordenlijst Eropuit

Bij dit thema kun je deze woorden gebruiken:
Uit de BAK (Basiswoordenlijst Amsterdamse Kleuters):

Groep 1

het gras
het bos
het kleed
kliederen
de limonade
de beestjes
de jeuk
lekker
lusten
de mand
plukken
proeven
het rietje
de speeltuin
stilhouden
verdwalen
voorzichtig
de wandeling
de wesp
het zwembad
zwemmen
zweten
het weer
nodig hebben
waarschuwen
de schommel
breekbaar
de wip
heen en weer

de draaimolen
draaien
ronddraaien
botsen

Groep 2

de brandnetel
de grasspriet
de picknick
picknicken
de rugzak
de vrucht
sproeten
de zomerdag
de warmte
de zweetdruppel
de parasol
de schaduw
vliegeren
het schoolreisje
hongerig
het plezier
de trampoline
verstoppertje
het waterpistool
de vlieger
aflopen (einde)
vertrekken
het afscheid
meebrengen

Uit taaltherapie voor kinderen met taalontwikkelingsstoornissen (Leen van den Dungen)
Tot 2;6 jaar

de tas
de boom
de bloem
spelen
het broodje
de kaas
de worst
het snoepje
de glijbaan
de schommel
vasthouden
de zon
klimmen
liggen
opeten
schommelen
springen
zwemmen
de grond
de zandbak

Zinsbouwoefening samengestelde zinnen met 'omdat'

Maak een tafereeltje voor een schoolreisje met poppetjes, bomen voor een bos, een zwembad, een speeltuin of kinderboerderij of dierentuin.

De kinderen zijn op schoolreisje en er gebeuren allerlei dingen: de kinderen worden heel erg vies, ze vallen uit de draaimolen en moeten verbonden worden en bij een kind is de jas kapot. Als ze terugkomen bij school vertellen ze om de beurt aan hun ouders die staan te wachten wat er gebeurd is (verklaring geven):

Mijn jas is kapot omdat Cas eraan getrokken heeft.
Mijn been doet pijn omdat ik uit de boom gevallen ben
Ik ben heel erg vies omdat ik ging graven in het zand gegraven heb

Tips:

Met whiteboardstift kun je op de playmobilpoppetjes ‘viezigheid’ of bloed tekenen
Schrijf het voegwoord ‘omdat’ op een geeltje. Ook voor kinderen die dit nog niet kunnen lezen is het wel een reminder om het voegwoord te gebruiken.

Spel van de maand

Hierbij 10 logopedische toepassingen voor het kindermemory:

Zinsbouw: ik denk dat hier de … ligt (bij het omdraaien van de plaatjes)
Omschrijven en raden: om de beurt een kaartje pakken en omschrijven (volgens vast stramien), de ander moet raden
Inoefenen van strategie ‘mompelen’ om auditief aangeboden info beter te onthouden
Oefenen woordvindingsstrategieën: omschrijven, gebaar maken, geluid maken, aanwijzen
Voor hele jonge kinderen lotto maken van 4 a 6 kaartjes (omdat een hele lottokaart nog te onoverzichtelijk is.)
Taaldenken en verwoorden: welke hoort er niet bij: zoek 4 plaatjes op bijv. 3 van dieren en 1 andere. Welke hoort er niet bij en waarom niet?
Communicatieve functie: vragen om een voorwerp: soort kwartet maar dan met maar 2 kaarten
Beurtwisseling: om de beurt 2 kaartjes omdraaien
Woordenschat
Beloningsspelletje bij het drillen van woorden. Voor elke goede productie krijgt het kind een kaartje. Daarna memory spelen maar!

Prentenboeken

De opvolger van 'Waar is de taart'!
Meneer en mevrouw Hond tonen trots twee prachtige taarten. Samen met een bont dierengezelschap vertrekken ze voor een gezellige picknick. Maar dan gebeurt er iets onverwachts...
Een boek zonder woorden maar met veel verhalen. Op de website van Thé Tjong-Khing staan allerlei vragen die je kunt stellen bij de platen:

Weet je ook waarom het been van Beer in een verband zit?
Waarom is Geit boos op Muis?
In welk huis woont mevrouw Schaap?
Wie is een echte ijdeltuit?
Waar komen de bloemen in de vaas vandaan?
Wie at de bessen op?
Vind je Vos en Haas?
Wie tekende de gezichtjes op de bomen en muren?

In de snuffelhoek vind je een link naar een filmpje van Picknick met taart. Als je googelt vind je op internet ook allerlei informatie. Er is zelfs een website www.picknickmettaart.nl.

Snuffelhoek

Schermspel dierentuin

Deze plaat (bron: Pinterest) kun je gebruiken voor het oefenen van het taalbegrip, voor het oefenen van de compensatiestrategie ‘mompelen’ om auditief aangeboden informatie beter vast te houden, bij vertelvaardigheid en zinsbouw.

Print de plaat twee keer uit en doe deze in een showtas.
Ga tegenover het kind zitten met elk een plaat en een whiteboardstift en zet er een scherm tussen.
Geef elkaar om de beurt een opdracht waarbij de ander de route tekent naar de verschillende dieren.

Bij het oefenen van het onthouden van informatie kun je het moeilijker maken voor de luisteraar door de plaat tijdens het luisteren op de kop te leggen.

Je kunt er ook opdrachten bij bedenken voor het oefenen van het taalbegrip, bijv.

Voordat de jongen een ijsje koopt gaat hij eerst naar de krokodil en de pinguïns
De jongen loopt naar de bruine beer maar hij loopt niet langs de papegaai

Kinderen vinden dit een leuke oefening. Als je de plaat in een showtas doet kun je steeds de stift wegvegen en weer een nieuwe opdracht doen.

Taaldenkgesprekjes voeren met behulp van platen uit het boek Nederland

Bij kinderen vanaf een jaar of 6/7 gebruik ik vaak het boek “Nederland” van Charlotte Demantons. Dit boek leent zich uitstekend voor mooie gesprekken. Ik bereid vaak een paar vragen voor maar houd daar ook niet heel strak aan vast. Soms benoemen kinderen iets wat ze op de plaat zien waar je ook weer over kunt doorpraten of filosoferen.

In verband met auteursrecht mogen we de platen uit het boek hier niet delen. Ik geef hieronder bij 2 platen uit het boek taaldenkvragen, voor de herkenning zet ik er een kleine foto bij. Ik wens je mooie gesprekken!

Tip: heb je het boek zelf (nog) niet? O.a. op Pinterest zijn de afzonderlijke afbeeldingen terug te vinden.

Welk seizoen is het op de plaat?
Waar kun je dat aan zien?
+ Wat hebben de mensen aan?
+ Wat doen de mensen?
+ Kijk eens naar de kleur van het gras en de bomen
Als het hier winter zou zijn zou het er dan heel anders uitzien?
Hoe zou het er uitzien?
+ Zou het net zo druk zijn?
+ Waarom zou het wel zo druk/niet zo druk zijn?
Waarom is de paal met Nijntje zo hoog?
Waar denk je dat de paal met Nijntje voor is?
Waarom zijn hier duinen?
+ Wat ligt er achter de duinen en het strand?
+ Wat zou er kunnen gebeuren als er geen duinen zouden zijn?
(Wijs de reddingsboot rechtsboven aan) Dit is een reddingsboot? Waarvoor zou die zijn?
Ik zie daar een vis liggen op het strand. Zou die dood of levend zijn? Hoe weet je dat?

Leesvoer

Artikel VHZ - Kennisplatform over TOS, doofheid en slechthorendheid

Bliekendaal, Wendy, Ellen van Sambeeck, Annemarie Kerkhoff, Annette Scheper (2022). Een kijkje in de derdelijns praktijk: morfosyntactische stoornissen bij kinderen met TOS. VHZ, 20 januari 2022.

"Kinderen met een morfosyntactische stoornis kunnen moeite hebben met het begrijpen van complexe woord- en/of zinsstructuren of met het produceren van grammaticale zinnen. Ze gebruiken bijvoorbeeld een verkeerde woordvolgorde of hebben moeite met het maken van bijzinnen. Dit komt veel voor bij kinderen met een TOS. In dit artikel leest u meer over het onderzoeksproject Handreiking Grammatica." (Bliekendaal et al. 2022)

Lees hier het hele artikel